Podcast: Ervaring voor beginners – Theo Maassen

Het is geen geheim dat ik al jaren achter trends aanloop. Vorig jaar kwam ik achter het bestaan van Bookstagram, dat al minstens vijf jaar een fenomeen is. Pas een half jaar na de verschijning van Hamilton op Disney+ in 2020 heb ik de musical gezien en ben ik toegetreden tot het Hamilton fandom – de musical ging in 2015 in première. Dat ik nu pas podcasts heb ontdekt, zal niemand dus verbazen.

Ergens vorige maand kwam ik de podcast Ervaring voor beginners tegen, een podcast van Theo Maassen over de kunst van het maken. Dat leek me zo interessant! Toen ik over mijn Day Zero project aan het nadenken was, zette ik – met deze specifieke podcast in gedachten – ook podcasts op de lijst. Doel 96: luister drie verschillende (afleveringen van) podcasts.

Ik begon natuurlijk met Ervaring voor beginners. Tijdens het vouwen van de was luisterde ik naar de aflevering met Paulien Cornelisse. Inmiddels ben ik vier afleveringen verder en staat de vijfde klaar op mijn playlist. Het is een aanrader! Een aantal leuke inzichten (en open deuren die best wat vaker herhaald mogen worden) deel ik hieronder.

Ervaring voor beginners in het kort

Ervaring voor beginners is een podcast van Theo Maassen. In afleveringen van exact zestig minuten praat de cabaretier met bekende Nederlanders over allerlei aspecten van creativiteit: van proces tot product, van succes tot mislukkingen en van twijfel tot zelfvertrouwen. Ook vraagt Theo Maassen naar bruikbare tips: wat is belangrijk om te weten voor een beginnende maker?

Het eerste seizoen (bestaande uit twaalf afleveringen) en de eerste zes afleveringen van het tweede seizoen kun je luisteren op zijn eigen website en op een hoop podcastplatforms.

Inzicht 1: je bent een lens

Robert Alberdink-Thijm zegt in de eerste aflevering dat hij veel te hard is geweest voor zichzelf. Hij moest alles zelf bedenken, vond hij vroeger. Inmiddels kijkt hij daar anders naar: een maker is geen bron van ideeën, maar een lens. In het creatieve proces gaat het niet om de originaliteit van het idee zelf, maar om de manier waarop jij kijkt naar dat idee. Het gaat om de manier waarop je de wereld ziet, de manier waarop je filtert.

Een mooie metafoor, vind ik. Zelf kan ik me erg druk maken om originaliteit. “Maar alles is al geschreven!” jammer ik wanhopig als ik een onzekere bui heb en ik zeker weet dat niemand mijn blog wil lezen, want wat heb ik in hemelsnaam toe te voegen aan het wereldwijde web? Inmiddels weet ik dat veel lezers van mijn blog geïnteresseerder zijn in hoe ik schrijf dan in wat ik schrijf. Mijn vriend, zusje, ouders, opa en oma en goede vrienden lezen mijn blog omdat ze mij kennen. Anderen lezen mijn blog voor mijn stem, die doorklinkt in mijn schrijfstijl. Het onderwerp waarover ik schrijf is lang niet altijd belangrijk.

Deze wetenschap – ik ben een lens – legt de lat lager. Niet alleen als ik een blogpost schrijf, maar ook als ik een poging doe tot fictie. Mijn idee hoeft niet origineel te zijn, want mijn stem is uniek. Een geruststellende gedachte.

Inzicht 2: betekenis geven aan chaos

Het creatieve proces gaat om het zoeken van betekenis in chaos, aldus Robert Alberdink-Thijm. Het is menselijk om te zoeken naar structuur en samenhang, anders kunnen we niet functioneren. We maken verhalen, ook van ons eigen leven.

Dat gegeven fascineert me eindeloos. “Om orde te scheppen maken we van ons leven graag een coherent verhaal waarin gebeurtenissen betekenis hebben. Onzin natuurlijk: er is willekeur en chaos,” zegt ook dit artikel op nrc.nl. Blijkbaar kun je op dit gebied twee soorten mensen onderscheiden: mensen die narratief denken en zij die dit niet doen. De eerste groep zoekt naar patronen en legt verbanden tussen verschillende gebeurtenissen in zijn leven, de tweede groep ziet hier geen reden toe.

Ik schreef altijd al verhaaltjes, zou ik kunnen zeggen, dus is het niet meer dan logisch dat ik nu blog. Ik vond het leuk om ‘schooltje te spelen’, dus is het niet gek dat ik docent ben geworden. Ik vind het aantrekkelijk om mijn leven vorm te geven als verhaal, al weet ik dat ik dan bezig ben met herschrijven en redigeren – misschien zelfs met het vervormen van de werkelijkheid.

Meer zal ik er niet over zeggen, behalve dat ik het een heel interessante observatie vind dat creativiteit een manier is om orde te scheppen in chaos. (Meer weten? Lees dan het hierboven genoemde artikel.)

Inzicht 3: twijfel en zelfvertrouwen zijn even belangrijk

Uitingen van creativiteit zijn kwetsbaar, dat wist ik al. Het maakt niet uit of ik een blogpost schrijf, een luisterboek inspreek, een verhaal schrijf of een lied zing: tijdens het creatieve proces (en soms ook daarna) ben ik een beetje bipolair. Mijn mening over mijn eigen werk varieert van “Dit moet naar een uitgever!” tot “Dit moet in de prullenbak!”

Ik vind het heel geruststellend om in deze podcast te horen dat álle makers dit ervaren. Unaniem. Zonder uitzondering. Ook zij pingpongen tussen twijfel en zelfvertrouwen.

Geen zorgen, er is hoop! Hoe ouder je wordt, hoe beter je kunt omgaan met de onzekerheden van het creatieve proces, zegt Alberdink-Thijm. Je leert om te verdwalen en erop te vertrouwen dat je de weg weer vindt. In de woorden van Ruut Weissman (aflevering twee): je moet geloven dat wat jij te zeggen hebt ertoe doet, dat jij ertoe doet. Dat kost tijd.

Conclusie: een aanrader voor iedere creatieveling!

Ervaring voor beginners is de eerste podcast die ik luister en een doorslaand succes. Het is een leuke inkijk in het leven van creatievelingen en een feest van herkenning voor iedere maker, beginnend of ervaren. Een aanrader!