5x waarom ik hekserij heel erg cool vind

Afbeelding van marymo-art via Freepik.com.

In 2009 stuurden een paar klasgenoten en ikzelf een bericht naar heksentempel.nl. ‘Voor het vak ‘mens en maatschappij’ hebben wij de opdracht gekregen om enkele wereldreligies en godsdiensten te bestuderen,’ schreven we. ‘Wij willen in ons werkstuk ook aandacht besteden aan hekserij.’

Waarschijnlijk had ik net Beha’s en bezemstelen van Sarah Mlynowksi gelezen, de Wicca-serie van Cate Tiernan of Het huis van de nacht van P. C. Cast en Kristin Cast. Ik vond hekserij in ieder geval machtig interessant.

Toen ik vorig jaar mijn blog begon, zocht ik naar bestaande blogs ter inspiratie. Al snel stuitte ik op Zon en Maan van Emmy van Ruijven. Ze schrijft over boeken (vooral Young Adult, fantasy of een combinatie daarvan) en het schrijfproces, maar ook over spiritualiteit en hekserij. Jaarfeesten, tarot, aura’s, edelstenen en hun werking: alles komt aan bod. Mijn interesse in die onderwerpen laaide weer op.

Ik wilde er meer vanaf weten, besloot ik, dus las ik het boek Heks van Susan Smit. Mijn conclusie? Hekserij is heel erg cool!

Wat spreekt me aan in hekserij?

1. Het wiel van het jaar

Tot ik Heks van Susan Smit las, wist ik niet dat ik een beeld had bij het verstrijken van de tijd. In mijn hoofd loopt het jaar van links naar rechts, van januari tot en met december. Het volgende jaar sluit zich daarachter aan. Vrij lineair, dus. Uiteindelijk vormen de jaren, maanden en dagen een lange slinger. (Geen slechte metafoor, trouwens. Het leven is een feestje.) Dat niet iedereen hetzelfde beeld heeft bij de kalender, realiseerde ik me pas toen ik mijn vriend ernaar vroeg. Bij hem is het jaar – niet heel verrassend – een soort circuit.

Het is beeldspraak, natuurlijk, maar het is niet ‘maar’ beeldspraak. Metaforen bepalen ons denken, zegt bijvoorbeeld dit artikel in De Correspondent.

Tegenwoordig hebben we een lineaire benadering van tijd, schrijft Susan Smit. We leven in een tijdperk waarin geen plaats meer is voor cycli en cirkels. De nadruk ligt op doorgaan, presteren en continuïteit. Het is juist de cyclus die in de hekserij centraal staat. ‘Het wiel van het jaar draait,’ zeggen heksen als ze het hebben over de verstrijkende tijd.

Hoewel ik trots ben op mijn slingermetafoor, vind ik het wiel van het jaar ook wel wat hebben. Het bevat de natuurlijke cyclus van geboorte, groei, verval, dood en wedergeboorte, gekoppeld aan de seizoenen. The Lion King zong het al: It’s the circle of life. Het is voor mij een bevrijdende gedachte dat het leven geen stijgende lijn hoeft te vormen.

2. Jaarfeesten: sabbats

Heksen kennen acht sabbats, jaarfeesten die zijn gekoppeld aan de baan van de zon. Ze vieren de geboorte van de zon tijdens Yule of Midwinternacht (21 december) en zijn groei tijdens Imbolc (2 februari). Het lentefeest of Ostara staat in het teken van balans, als dag en nacht even lang zijn (in maart). Het Beltanefeest is het feest van vruchtbaarheid en viert de komst van de zomer (1 mei). Op de langste dag van het jaar (21 juni) wordt het Midzomerfeest gevierd, waarna de kracht van de zon weer afneemt. Tijdens het Lammasfeest (1 augustus) wordt er gerouwd om het afscheid van de zon. Op Mabon (in september) zijn de dag en nacht opnieuw in evenwicht. Samhain of Halloween (31 oktober) luidt het begin van de winter in, waarna de zon zich klaarmaakt om tijdens Midwinternacht weer tot leven te komen.

Ik vind het moeilijk om uit te leggen wat precies de aantrekkingskracht is van de jaarfeesten. Het zijn niet (alleen) de wijn en cake die Susan Smit beschrijft, al houd ik erg van cake.

Is het een vorm van escapisme, een manier om de werkelijkheid van het dagelijks leven te ontvluchten in een romantisch plaatje? Is het een gevoel van verbondenheid, de wetenschap dat mensen over de hele wereld deze feesten vieren en gevierd hebben? Een zucht naar zingevende rituelen? Misschien is het nostalgie. De kerstviering op mijn (katholieke) basisschool vond ik magisch. Het ontsteken van de adventskaarsen, de sfeer tijdens het kerstdiner, het zingen in de kerk. Ik had (en heb) niet zoveel met het christendom, maar ik vond de tradities prachtig.

Ik denk dat het een combinatie is van dit alles. Overgangsrituelen en seizoensfeesten zijn ankerpunten die je even laten stilstaan bij de schoonheid en mysterie van het leven, rituelen om even boven het alledaagse uit te stijgen en tradities die verbondenheid scheppen over generaties heen.

(Ik ben trouwens groot fan van een paar rituelen of vieringen die in Heks worden beschreven. Brood bakken tijdens Lammas, eieren verven tijdens Ostara, Meikransen vlechten tijdens Beltane. Dat wil ik ook!)

3. Reflectie

Tijdens hun rituelen houden heksen rekening met de maanfasen: tijdens wassende maan is het tijd om de blik te richten op de toekomst, bij afnemende maan juist om los te laten, enzovoort. Ook de jaarfeesten hebben hun eigen plek in de cyclus: Lammas of Lughnasadh is bijvoorbeeld het laatste zomerfeest en het eerste oogstfeest, waarmee het de ideale tijd is om terug te kijken naar de afgelopen periode en dankbaar te zijn voor wat je hebt geoogst.

Soms ben ik zo gehaast aan het dóórgaan dat ik niet eens meer precies weet waarheen – en daar kan ik niet de enige in zijn. Ik vind het een mooi idee om vaste momenten in te bouwen voor introspectie, om stil te staan bij wie je bent en wat je wilt. (Cue quarterlifecrisis, haha.)

4. Magie

En dan is er natuurlijk de magie. De magie in de hekserij gaat uit van gedachtekracht. Het idee is dat ‘energie – ook de energetische kracht van gedachten – gelijksoortige energie aantrekt, dus waar je aan denkt, haal je naar je toe’. Dat wordt de Wet van Aantrekking genoemd. Dit idee van menselijke scheppingskracht vertoont grote overeenkomsten met The Secret van Rhonda Bryme.

Het idee dat onze gedachten een boodschap het universum insturen die het universum vervolgens begrijpt en beantwoordt, vind ik lastig te omarmen.

Wel geloof ik in de kracht van een selffulfilling prophecy. Als ik ervan overtuigd ben dat ik het niet in me heb om fictie te schrijven – iets wat ik lang heb gedacht – wordt die gedachte waar. Ik staar naar de knipperende cursor op het scherm en weet niet waar ik moet beginnen. Nadat ik met moeite een alinea heb neergepend, schrap ik hem omdat ik hem niet goed genoeg vind. Ik eindig met een leeg scherm. Zie je wel, denk ik dan. Ik kan het niet.

Inmiddels weet ik dat dit geen helpende gedachte is, en bovendien nog onwaar ook. Sinds een paar weken werk ik af en toe aan een kort verhaal. Ik geloof niet alleen dat ik kan schrijven, maar ik doe het zelfs! Dat werkt beide kanten op: hoe vaker ik schrijf, hoe meer ik erin geloof dat ik kán schrijven, waardoor ik gemotiveerd ben om te blijven schrijven, enzovoort, enzovoort.

5. Edelstenen en mineralen

Kristallen trekken me aan op dezelfde manier als dobbelstenen dat doen: een d20 met glitters maakt de ekster in mij wakker en voor ik het weet ben ik onbedoeld een verzameling begonnen. Edelstenen en mineralen hebben dezelfde werking: ze zijn net zo glimmend en kleurrijk.

Ik wil graag geloven dat edelstenen door hun energievelden een bepaalde werking hebben. Rozenkwarts trekt liefde aan. Amethist werkt beschermend en brengt harmonie en innerlijke rust. Er is volgens mij geen wetenschappelijk bewijs dat dit zo werkt. Wel is er sprake van een placebo-effect: als je gelooft dat een steen je energie geeft, is de kans groot dat je dit daadwerkelijk ervaart.

Ik ga het uitproberen! Ik heb drie edelsteenhangers (rode jaspis, heliotroop en tijgeroog) gekocht. Kom maar op met die rust, balans en bescherming.

Word ik een heks?

Word ik een heks? Ik denk het niet. (Al wil ik wel heel graag Defying Gravity zingen terwijl ik over het toneel vlieg en triomfantelijk een bezemsteel in de lucht houd). Als ik kijk naar het bovenstaande lijstje, zie ik een hoop dingen die ik kan doen zonder me op het pad van hekserij te begeven.

Ik kan het jaar zien als een wiel en mijn edelstenen dragen, zonder de godin te vereren of te geloven in het universum als goddelijke bron. Ik kan brood bakken tijdens Lammas en eieren verven tijdens Ostara. (Wie wil een clubje vormen om jaarfeesten te vieren met cake, liedjes en kransen vlechten?)

Doe ik dan aan hekserij? Stiekem vind ik het best leuk als dat een klein beetje zo is. De wereld kan – zeker in deze tijden – wel een vleugje magie gebruiken.